Komkommerkruid...

Bernagie of Komkommerkruid velen onder ons kennen het, weinigen onder ons appreciëren het kruid. Vandaag ga ik even vertellen waarom ik zo verliefd ben op het kruid en het her en der in de tuin en in het voedselbos heb staan.

Komkommerkruid is een ruwharige eenjarige plant met blauwe bloemen. De plant behoort tot de pioniersvegetatie op vochtige voedselrijke bodem doet hij het zeer goed. Als de plant uitgebloeid is zie je hem het volgende jaar terug verschijnen op nagenoeg dezelfde plaatst. Ik gebruik ook deze plant als bodembedekker.

De plant wordt tussen de 45a 90 cm hoog. De dikke stengels zijn vertakt en hol. De bladeren zijn 7-20 cm lang en puntig ovaal van vorm.

De plant behoort tot de Ruwbladigenfamilie, en alle onderdelen van de plant zijn dan ook bedekt met korte haren. Voor de bladeren geldt dit voor zowel de boven als de onderkant.

De bloeitijd valt vanaf mei of juni tot de herfst. Bij mij in de tuin staan ze vanaf maart tot begin november nog in bloei. De bloemen zijn felblauw met een wit hart, met fijne kroonblaadjes en zwarte helmknoppen. Heel zelden kunnen de bloemen ook roze of wit zijn. Bestuiving gebeurt door bijen en hommels, de zaden worden door deze dieren versleept.

De plant is afkomstig uit het middellandse zeegebied, maar is hier ook zeer gekend. Bij de Romeinen was deze plant een hoog gewaardeerd kruid. "Ego borago gaudia semper ago" wat vrijwel de betekenis is van ik breng altijd blijdschap. In de middeleeuwen werden de bladen van de plant bij de wijn gedaan. Ze lieten de bladen trekken in de wijn en dronken de wijn op. Ze dronken dit om de melancholische stemmingen te verminderen en zich op deze manier dus effectief moed in te drinken. In de tweede eeuw na Christus werd een mengsel van bernagie en honing gebruikt ter verlichting bij hoesten. Een aftreksel van de bladeren en stengels werd gebruikt om de diurese en het zweten te bevorderen. Ander traditioneel gebruik is de toepassing bij reuma, verkoudheid en bronchitis.

De plant wordt toegepast ter versterking van de bijnieren en tegen mentale uitputting en depressie. Verder zou het de maag en darmen ondersteunen bij infectie en vergiftiging. De zaden worden ingezet bij prikkelbaredarmsyndroom en bij onregelmatige menstruatie. De zaadolie vindt uitwendig toepassing bij seborroïsch en atopisch eczeem en inwendig bij premenstrueel syndroom en ter preventie van hart- en vaatziekten.

Bernagie bevat een hoog gehalte aan vitamine C (38 mg/100 gram), zink, magnesium, vitamine B6 en biotine. De bloemen zijn rijk aan choline, glucose, fructose, aminozuren en tanninen. De zaden bevatten vooral proteïnen (20,9%) en een olie (38,3%) die rijk is aan gammalinoleenzuur. Als een van de voornaamste natuurlijke bronnen van GLA heeft borageolie een hoge vlucht genomen in de voedingssupplementenindustrie.

Als voedsel wordt de plant vooral in het Middellandse Zeegebied gewaardeerd als onderdeel van salades en andere zomerse gerechten. Ik zelf heb al is van de jonge blaadjes durven snoepen en moet zeggen het heeft zen naam niet gestolen. Het heeft een komkommerachtige smaak. Behalve de bloemen worden ook de jonge blaadjes als sla of als spinazie gegeten. Ten slotte kunnen de bloemen gebruikt worden om azijn blauw te kleuren. In India wordt een siroop gemaakt van de plant, die in de zomer als verfrissing wordt verkocht.

Pluk de jonge naar komkommer smakende bladeren pas af vlak voor je ze nodig hebt. De verse blaadjes van de bernagie hebben een frisse komkommersmaak en de blaadjes zijn goed te gebruiken bij komkommer-, tomaten- en aardappelsalade of bij spinazie.Tevens bij kwark/platte kaas en yoghurt. Bij het meekoken verliest het fel zijn smaak, ook is het niet geschikt om te drogen. Tijdens het droogproces gaat het meeste aroma verloren.De eetbare bloempjes zijn zo mooi dat men ze kan gebruiken om schotels te versieren, ook in ijsblokjes missen ze hun effect niet.

Plagen en ziektes bij Borago:

Meeldauw: Op de bladeren verschijnen witte schimmelvlekken. Vooral planten die te dicht op elkaar staan zullen hier sneller last van ondervinden daar het gewas te traag op kan drogen.