De Kleine Bulldozers!
Een paar jaar geleden begon ik mijn eerste wormentoren, ook al wist ik niet veel van compostwormen toch zag ik hier de kans om men ecologische voetafdruk te verkleinen. Hier vertel ik jullie hoe het allemaal in zen werk ging.
Toen ik begon met composteren had ik al veel gelezen over de "Eisenia fetida" beter gekend als de mest worm, compost worm. Deze is familie van de regenworm maar vind je niet zo diep in de bodem terug als de regenworm. De fascinatie voor deze beestjes begon toen ik het boek "teaming with microbes" had gelezen, van toen, die dag ben ik een wormenfanaat geworden als ik het zo mag omschrijven.
Werken als een bulldozer.
Wormen, het zijn harde werkers. Het is ongelooflijk maar in een hectare gezonde tuinbodem kunnen wel 5 tot 7,5 miljoen regenwormen zitten. Dat is genoeg om het werk van een bulldozer te verzetten. Deze harde werkers kunnen 45 ton bodem per jaar verplaatsen terwijl ze zoeken naar voedsel. In een tuinbodem komen ze meer voor dan in bosbodem. Alle soorten wormen kunnen zich in nieuwe gebieden vestigen en zich snel vermenigvuldigen. Er zijn steeds een mannetje en vrouwtje nodig om voor nakomelingen te zorgen, ook al hebben wormen zowel mannelijke als vrouwelijke voortplantingsorganen. De eitjes komen uit de worm in een witte slijmerige massa die indroogt tot een cocon. In elke cocon zitten vijftien of meer babywormpjes die na drie tot vier maand vruchtbaar zijn. Dus stel je voor dat sommige wormen tot vijftien jaar oud kunnen worden en hun hele leven vruchtbaar zijn, dan is het dus begrijpelijk dat de populaties zo groot zijn. Charles Darwin zou er een boek over geschreven hebben, omdat hij zo gefascineerd was door de gedachte dat elk bodemdeeltje minstens een keer door het lichaam van de worm zou gegaan zijn. Deze werkers doen heel hard hun best voor onze bodem zo gezond mogelijk te maken, ze versnipperen organisch afval, verluchten de bodem en graven tunnels waarin ze organische materialen vervoeren en micro organismen verplaatsen in de bodem. Terwijl ze door de bodem bewegen op zoek naar voedsel, kunnen wormen stenen verplaatsen die zes keer hun eigen gewicht hebben. Er zijn verschillende wormen en elk hebben ze hun eigen manier van overleven en tunnels maken. Je kan ze onderverdelen in de strooisellaag bewoners, de bodembewoners en de pendelaars. Over de bodembewoners kan ik nog niet zoveel vertellen, maar na de winter zal ik dit wel kunnen, aangezien ik dan weer volop in de boeken vlieg. Ik kan je wel vertellen dat ze gangen maken die tijdelijk zijn, ze verplaatsen zich zodra de gang terug vol organisch materiaal zit. De pendelaars zoals de gewone regenworm, kan wel een grootte bereiken van 30cm, ze bewegen zich van boven naar beneden en kunnen wel 3m diep graven. Ze vervoeren organisch materiaal van in de strooisellaag. Ze geven ondertussen ook voeding aan de bodem door hun uitwerpselen achter te laten. De strooisellaagbewoners, de laatste en voor mij een van de meeste onderzochte wormen. De rode regenworm gaat maximaal 20cm diep. De compost worm zit ook in deze laag, maar zit voornamelijk in de composthoop en de wormenbak. Een bodem met een goede wormenpopulatie zorgt niet alleen voor meer voedingsstoffen in de bodem maar ook voor minder slakkenvraat en weerbaardere planten. Vogels eten graag wormen. Dit zorgt ervoor dat de vogels landen in onze tuin om wormen uit de grond te pikken en brengen zo nieuwe bacteriën via hun poten en stikstof via hun uitwerpselen in de tuin. WINWIN situatie voor elke tuinier en het past volledig in onze visie om alles in de natuur in harmonie te laten leven. Alles heeft zen nut.
Ecologische voetafdruk verkleinen.
De wormenbak.
Toen ik begon te denken aan hoe ik men ecologische voetafdruk kon verkleinen, kwam ik op het idee om naast de composthoop, ook een wormen toren op te starten. Ik ben toen begonnen met een paar plastic bakken uit een hobbyzaak. Een goedkope oplossing en ook wel goed om kennis te maken met hoe ze leven en werken. Ik kocht mij 1kg wormen uit een kwekerij en gaf ze een plaatsje in hun nieuwe thuis. De eerste avond was wel effe schrikken, ik had er zoveel over opgezocht en gelezen maar dit had ik niet verwacht. Ze hadden de juist omgeving, de juiste voeding, alles was gewoon hoe het moest zijn. Toch was er iets dat me zei "Kevin, je bent iets vergeten! En zo bleek het ook. Ze waren nog niet blij met hun woning, dus kropen ze door de verluchting naar buiten. Ik heb dus zoveel mogelijk wormen moeten redden en terug in hun nieuwe woning ondergebracht. Meteen nadat ik ze terug in hun woning had opgeborgen, nam ik een groot donker deken en bureaulamp. Het deken deed ik rond de wormenbak en de lamp liet ik op de wormenbak schijnen, aangezien wormen lichtgevoelige wezens zijn hield dit de wormen in hun woning. Dus beste vrienden, niet vergeten bij de start van jullie wormenbak eerste avond je kindjes een lichtje geven voor het slapengaan.
Na de eerste week waren de wormen rustiger en werden de dagen kouder. De temperatuur buiten is de enige boosdoener. Bij te koude temperaturen stoppen mijn kleine werkertjes met werken. Zo zijn er wel nog een paar puntjes waar je moet op letten. Als het te warm is vertragen ze net zoals de mens, als ze teveel eten krijgen dan sterven ze aan buikloop, als het te vochtigs is dan is het ook niet te goed. Een wormenbak vergt een beetje geduld en tijd, maar een keer die op volle toeren draait dan kan ik je verzekeren dat je wormentoren veel beter bestand word tegen het vocht of de temperatuursverschillen. Ik moet wel zeggen dat ik experimenteer met de voeding, ik geef ze een laag plantafval in de bovenste bak in de onderste bakken werk ik met karton. Simpel bruin karton van verpakkingen, wc rol, keukenrolletjes en bruine zakjes van de winkel.
Ik merkte op dat de babywormpjes tussen het karton blijven tot ze groter worden, dan zoeken ze hun weg naar beneden voor ander voedsel. Dit duurt wel even aangezien er wel wat lagen karton zijn die ze moeten versnipperen. Maar de populatie groeit aanzienlijk. Hieronder vind je een link omtrent het opstarten van een wormenbak op een goedkope manier. Het is ook een goeie manier om samen met de kindjes te doen. Zo worden ze ook wat bewuster van de positieve impact van deze beestjes in de natuur.
Later deze maand zal ik de nieuwe wormenbak voor jullie bespreken. Ik zal dan ook meer vertellen over het wormensap en hoe je het kan gebruiken.
